Vandaag: dinsdag 19 maart 2024, Week 12

Het boeddhisme is een religie die zijn oorsprong kent in Nepal. In grote delen van Azië is het de meest voorkomende godsdienst, maar de religie wordt ook steeds populairder in het Westen en heeft inmiddels meer dan 400 miljoen volgers.

Boeddhistische feestdagen en vieringen

Boeddhistische feestdag
Boeddhistisch Nieuwjaar (mahayana)
Dood van Boeddha (Parinirvana)
Losar (Tibetaans Nieuwjaar)
Boterkaarsfestival
Magha Puja
Verjaardag Kwan Yin
Geboorte van Boeddha
Boeddhistisch Nieuwjaar (Theravada)
Saga Dawa Düchen
Wesak (Boeddha dag)
Asalha Puja (Dharma Dag)
Yoghurtfestival (Shoton Festival)
Pavarana (Kathina dag)
Lhabab Düchen
Verlichting van Boeddha (Bodhi dag)
Feest van de heilige (gouden) tan
Sterfdag Tsongkhapa

De belangrijkste persoon in de religie is de historische Boeddha, Gautama Boeddha, die tevens de stichter van de godsdienst zou zijn. Dit alles gebeurde zo’n 5 à 6 eeuwen voor Christus, maar er bestaat geen exact jaartal van het ontstaan van het boeddhisme.

Het verhaal van Gautama gaat als volgt: hij groeide op in een extreem rijk paleis, en kwam nooit buiten de muren van deze welvaart. Op een dag besloot hij wel naar buiten te gaan, en zag hij dingen die hij nooit eerder had gezien, zoals armoede en ziekte. Dit deed hem beseffen dat rijkdom niet alles is, en dus besloot hij naar eenvoud te streven. Uiteindelijk ging hij op zoek naar het zogeheten ‘pad van het midden’, een leven waarin materiële dingen er niet meer toe doen en een gezonde geest het belangrijkst is. Die gedachte is nu ook nog altijd belangrijk voor boeddhisten, die geloven dat lijden kan stoppen door eenvoudiger te gaan leven en minder tot geen waarde meer te hechten aan spullen en rijkdom.

Boeddhisme

Natuurlijk bestaan er in het boeddhisme minder strenge en strengere stromingen, zoals dit bij iedere religie het geval is. De meest gelovige boeddhisten zijn vaak monniken, die bijvoorbeeld helemaal geen gebruik van geld maken en geen seks mogen hebben. Aanhangers van het boeddhisme die een minder strenge stroming volgen mogen geen alcohol en drugs gebruiken, maar mogen wel seks hebben zolang ze geen overspel plegen en mogen gebruik maken van geld zolang ze dit niet als belangrijk gaan zien. In alle stromingen is bidden en meditatie een belangrijk aspect van het geloof.

Boeddhisme symbolen

Zoals iedere religie heeft het boeddhisme verschillende tekens en symbolen, die van groot belang zijn voor de aanhangers ervan. In het Westen van de wereld is het meest bekende symbool waarschijnlijk de Boeddha zelf, die op verschillende manieren wordt afgebeeld en als teken van rust en reinheid wordt gezien. Maar naast deze bekende Boeddha heeft de religie nog een heleboel andere symbolen.

Triratna, in het Nederlands de drie juwelen, staat voor Boeddha, Dhamma en Sanga, ook wel drie toevluchtsoorden. Deze toevluchten worden gezien als een spirituele reis, waarvan je gebruik maakt als je je verder wilt ontwikkelen in het boeddhisme. Het Dharma-Chakra wiel is daarentegen een richtlijn om je altijd aan te houden. Het wiel kent 8 uiteinden, die allen symbool staan voor een boodschap passend bij de religie. Samen vormen ze het achtvoudige pad, ofwel de middenweg.
Dan heb je nog de lotusbloem, die je misschien enkel als kent, maar een zeer belangrijke betekenis heeft voor de levensbeschouwing. Deze bloem staat symbool voor zuiverheid en verlichting, twee aspecten die bij het boeddhisme horen. Ook de olifant is een bekend symbool, en dan met name een witte olifant. Deze beesten staan symbool voor kracht en sterker zijn dan de dood. Naast deze bekende symbolen kent de religie ook nog de Bodhiboom die voor verlichting staat, de gebedsmolen die voor karma staat, de Ghau die voor bescherming staat en de Padma Sambhava die voor kracht staat.

Boeddhisme rituelen

Ook boeddhisten hebben zo hun eigen rituelen, die stuk voor stuk betekenis hebben voor de religie. Natuurlijk geldt ook hier weer dat hoe strenger de stroming, hoe meer rituelen worden nageleefd. Maar er zijn enkele rituelen die eigenlijk iedere boeddhist wel naleeft, zij het in een andere vorm. Een ritueel dat we in het Westen vanuit het boeddhisme kennen, is het gebruik van wierook. Boeddhisten zien wierook als iets zuivers, waarmee slechte energie uit de ruimte worden gehaald. In het boeddhisme wordt wierook vaak in de geneeskunde gebruikt, omdat het vaak veel verschillende kruiden bevat die goed voor de gezondheid kunnen zijn.

Wierook komt ook vaak terug bij een uitvaart van een boeddhist, een gelegenheid waarbij een andere bijzonder ritueel wordt uitgevoerd. Natuurlijk wordt er bij een uitvaart gemediteerd en gebeden, maar de boeddhisten doen ook aan offering: aan de overleden persoon worden bijvoorbeeld bloemenkransen geofferd, die voor de aanbieder goede karma opleveren. Ze geloven namelijk dat iemand die veel goede karma heeft verzameld, het verdient om na zijn dood een nieuw leven te krijgen.

Een ritueel dat vooral in Azië veel voorkomt, is het lopen om een stoepa. Een stoepa is een gebouw waar de overblijfselen van een heilige boeddhist liggen. Veel boeddhisten lopen dagelijks meerdere rondjes om zo’n stoepa heen, terwijl ze bidden. Dit doen ze om bij te dragen aan evenwicht in de kosmos, en natuurlijk ook weer om goede karma op te bouwen.

Met Oud & Nieuw hebben boeddhisten nog een belangrijk ritueel, waarbij ze om vergiffenis van hun zonden vragen. Dit doen ze door het maken van mandala’s, ronde tekeningen vol figuren, die symbool staan voor de slechte dingen die ze hebben gedaan. met Oud & Nieuw leggen ze deze mandala’s in de rivier waardoor ze wegspoelen, en daarmee ook hun zonden.

Boeddhisme in Nederland

Hoewel steeds meer mensen in hun dagelijkse leven invloeden vanuit het boeddhisme zullen zien (denk maar eens aan de populariteit van meditatie anno 2021), is de religie in Nederland erg in de minderheid. In ons land identificeert namelijk nog geen 1% van de hele bevolking zich als boeddhist, volgens verschillende onderzoekers. Toch zou dit aantal zomaar een stuk hoger kunnen liggen, want je kunt je -anders dan bij bijvoorbeeld een katholieke kerk- niet officieel inschrijven als boeddhist. De kans bestaat dus dat steeds meer mensen interesse tonen in de religie, maar niet worden opgenomen in de cijfers van het boeddhisme in Nederland. Wel kun je lid worden van verschillende organisaties zoals de Boeddhistische Unie Nederland, die je in contact kan brengen met andere Nederlandse boeddhisten, en je helpt met boeddhistische activiteiten bij jou in de buurt vinden. Iedereen kan er lid worden, maar het is natuurlijk wel de bedoeling dat je serieus geïnteresseerd bent in de religie, en kunt aantonen er actief mee bezig te zijn.

Wil je dit resultaat opslaan?

Als je dit resultaat opslaat, kun je het later terugvinden in je account.