Wanneer begint de winter? Dit is vrijwel elk jaar op 21 december. Voor je gevoel is dat waarschijnlijk een beetje laat. Al ruim voor die datum kan het behoorlijk vriezen en kun je een echt winters gevoel hebben. Aan de andere kant: voor veel mensen staat Kerst synoniem voor ons koudste seizoen. Wat dat betreft klopt het gevoel van veel mensen wel weer: Kerst luidt in zekere zin de winter in.
Seizoen | Start op | Dag | Weeknr. | Dagen te gaan |
---|---|---|---|---|
winter 2024 | 21 december 2024 | zaterdag | 51 | 17 dagen |
Seizoen | Start op | Dag | Weeknr. | Dagen te gaan |
---|---|---|---|---|
winter 2025 | 21 december 2025 | zondag | 51 | 382 dagen |
Seizoen | Start op | Dag | Weeknr. | Dagen te gaan |
---|---|---|---|---|
winter 2026 | 21 december 2026 | maandag | 52 | 747 dagen |
Seizoen | Start op | Dag | Weeknr. | Dagen te gaan |
---|---|---|---|---|
winter 2027 | 22 december 2027 | woensdag | 51 | 1113 dagen |
Seizoen | Start op | Dag | Weeknr. | Dagen te gaan |
---|---|---|---|---|
winter 2028 | 21 december 2028 | donderdag | 51 | 1478 dagen |
Seizoen | Start op | Dag | Weeknr. | Dagen te gaan |
---|---|---|---|---|
winter 2029 | 21 december 2029 | vrijdag | 51 | 1843 dagen |
Seizoen | Start op | Dag | Weeknr. | Dagen te gaan |
---|---|---|---|---|
winter 2030 | 20 december 2030 | vrijdag | 51 | 2207 dagen |
21 december is een behoorlijk specifieke datum. Waarom start dit seizoen (bijna) elk jaar op 21 december, en waarom niet eerder? Dat de winter op 21 december begint, is niet toevallig bepaald. De seizoenen worden bepaald door de afstand van de aarde ten opzichte van de zon. De aarde draait namelijk geen perfect ronde baan om de zon. Onze planeet draait in een ellipsvormige baan om onze moederster. Dit betekent dat op sommige momenten de aarde verder bij de zon vandaan staat en op andere momenten dichterbij.
De aarde draait bovendien niet recht om haar eigen as. Onze planeet is wat gekanteld. Dit betekent ook nog eens dat, afhankelijk van het moment van het jaar, of het noordelijk halfrond dichterbij de zon staat, of het zuidelijk halfrond. De afstand tot de zon bepaalt samen met de helling van de aarde de seizoenen. Dit verklaart ook waarom het op het zuidelijk halfrond winter is, wanneer het hier zomer is. net als dat daar de herfst tegenovergesteld is aan de lente.
De winter begint op 21 december omdat de zon ‘s middags aan de Steenbokskeerkring loodrecht aan de hemel staat. 21 december is de kortste dag van het jaar. Veel mensen denken dat dit samenvalt met het moment waarop de aarde het verst van de zon verwijderd is. Niets is echter minder waar. Sterker nog: dit is op 4 juli, middenin de zomer op ons halfrond.
Het antwoord op de vraag “wanneer begint de winter” is dus: 21 december. Alleen klopt dit niet helemaal. Wij houden over het algemeen deze datum aan als begin, maar in werkelijkheid verschilt de start van jaar tot jaar. Dit heeft te maken met het feit dat wij de start van baseren op de stand van de aarde ten opzichte van de Steenbokskeerkring. De loodrechte stand kan op 21 december worden bereikt, maar op sommige dagen ook al op 20 december of pas op 22 december. Omdat het natuurlijk onhandig is om elk jaar een andere startdatum te hanteren, wordt doorgaans 21 december als begin gehanteerd.
De astronomische winter wordt meestal gebruikt als “officieel” begin van de winter. Dit is echter niet de enige manier om de start van de winter te bepalen. Dit kan ook met behulp van de meteorologische methode. Maar wanneer begint de winter dan? De meest gebruikte meteorologische methode is eenvoudig. Men neemt de drie koudste maanden van het jaar: december, januari en februari.
Een alternatieve methode is om te kijken naar de gemiddeld koudste dag op het noordelijk halfrond. Vervolgens wordt hier anderhalve maand vanaf getrokken en anderhalve maand bij opgeteld, waardoor de meteorologische winter van 6 december tot 6 maart loopt.